Umowa z copywriterem − co musisz wiedzieć o prawach autorskich w internecie?

Prawo autorskie w internecie – co powinieneś wiedzieć?

Prawo autorskie to ogół norm prawnych chroniących utwory, czyli oryginalne i nowatorskie przejawy działalności twórczej człowieka, wyrażone w jakiejkolwiek formie. 

Ochronie prawem autorskim podlegają m.in.:

• Teksty: artykuły, blogi, posty w mediach społecznościowych, opisy produktów, skrypty stron internetowych, a nawet e-maile i wiadomości tekstowe.
• Zdjęcia i grafiki: fotografie, ilustracje, ikony, logotypy, memy.
• Utwory audio: muzyka, dźwięki, podcasty.
• Utwory audiowizualne: filmy, animacje, retransmisje sportowe.
• Oprogramowanie: kody źródłowe, skrypty, aplikacje.

W Polsce kwestię praw autorskich reguluje Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Tworząc dowolne dzieło w internecie, ważne jest, aby każdy twórca miał świadomość, jakie prawa autorskie mu przysługują, by móc efektywnie chronić swoją pracę przed nieuprawnionym wykorzystaniem. Polskie prawo autorskie definiuje utwór jako każdą manifestację o charakterze twórczym i indywidualnym, niezależnie od wartości, przeznaczenia czy formy wyrażenia. 

Umowa z copywriterem – co powinna zawierać?

Jeżeli prowadzisz działania z zakresu content marketingu, z ogromnym prawdopodobieństwem korzystałeś z usług copywritera lub agencji copywriterskiej. Ale czy masz pewność, że podpisałeś z nim umowę, która daje Ci prawo do korzystania z treści i czerpania z niej korzyści majątkowych?

Co powinna zawierać umowa z copywriterem? Te wskazówki pomogą Ci zawrzeć skuteczne zobowiązanie z twórcą treści. 

Umowa o pracę z copywriterem

Jest to najbardziej formalna forma umowy, która zapewnia copywriterowi pełne prawa pracownicze, takie jak płatne urlopy, ubezpieczenie zdrowotne i emerytalne. Wynagrodzenie jest zazwyczaj stałe i nie zależy bezpośrednio od ilości wykonanej pracy.

Warto tutaj zwrócić uwagę na to, że prawo reguluje kwestie praw autorskich dzieł wytworzonych przez naszych pracowników. Zgodnie z art. 12 Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych, jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. 

To oznacza, że pracodawca może korzystać z utworu na określonych polach eksploatacji, które są zgodne z celem umowy o pracę i zgodnym zamiarem stron. Jednakże, jeżeli pracodawca, w okresie dwóch lat od daty przyjęcia utworu, nie przystąpi do rozpowszechniania utworu przeznaczonego w umowie o pracę do rozpowszechnienia, twórca może wyznaczyć pracodawcy na piśmie odpowiedni termin na rozpowszechnienie utworu. W przypadku nieprzestrzegania tego terminu, prawa uzyskane przez pracodawcę wraz z własnością przedmiotu, na którym utwór utrwalono, powracają do twórcy, chyba że umowa stanowi inaczej.

Ważne jest, aby pamiętać, że te zasady mogą być modyfikowane przez indywidualne zapisy umowy. Co istotne, prawo wprost reguluje autorskie prawa majątkowe do utworów pracowniczych, jednak nie ma tam uregulowań dotyczących praw osobistych.

Umowa o dzieło z copywriterem

Umowa o dzieło jest bardzo popularną formą umowy wśród zleceniodawców, w której copywriter zobowiązuje się do stworzenia określonej treści lub pracy na podstawie ustalonych warunków i wynagrodzenia. Jest to opcja często wybierana, gdy zleceniodawca potrzebuje konkretnej treści i jest w stanie precyzyjnie określić swoje oczekiwania.

Minimalizacja ryzyka polega na tym, że płacisz za już wykonaną pracę, co ogranicza ryzyko niezadowolenia z efektów. Jednak konieczność wielokrotnego zawierania umów o dzieło za każdym razem, gdy zleceniodawca potrzebuje konkretnej treści, może być uciążliwa i czasochłonna.

Umowa zlecenie

Umowa zlecenie pozwala na wykonanie określonych prac na ustalonych warunkach, co sprawdza się dobrze przy potrzebie korzystania z usług copywritera w czasie prowadzenia krótkich projektów lub przy doraźnych zadaniach. Zaletą tego rozwiązania jest możliwość korzystania z usług copywritera tylko wtedy, gdy są one naprawdę potrzebne, co pozwala zaoszczędzić koszty przy mniejszych projektach. Ponadto umowa zlecenie daje możliwość współpracy z różnymi copywriterami, co pozwala na dobór odpowiedniego specjalisty do konkretnego projektu.

Jednakże istnieją też pewne wady tego modelu. Copywriter pracuje na zlecenie, więc brak stałego dostępu do jego usług może być uciążliwy, zwłaszcza przy długoterminowych projektach. Brak też takiej kontroli nad jego godzinami pracy i dostępnością, jak w przypadku umowy o pracę. Dodatkowo konieczność poszukiwania nowego copywritera do każdego projektu może być męcząca. Co więcej, zleceniodawca ponosi koszty składek ZUS, co może znacząco zwiększyć koszty związane z zatrudnieniem copywritera na umowę zlecenie.

Kontrakt B2B

W tej formie umowy copywriter działa jako niezależny przedsiębiorca, a nie jako pracownik. To oznacza, że copywriter jest odpowiedzialny za swoje własne podatki i ubezpieczenia. Wynagrodzenie jest zazwyczaj negocjowane i może być oparte na godzinach pracy, ilości pracy lub innym ustalonym wskaźniku.

WAŻNE!

Nie można podpisać umowy o dzieło lub umowy zlecenie z copywriterem, który prowadzi własną działalność gospodarczą i w PKD ma wpisane usługi dotyczące tworzenie tekstów. Wtedy z copywriterem należy podpisać kontrakt B2B.

Copywriting  a prawa autorskie. Autorskie prawa majątkowe i prawa osobiste – czym się różnią?

Jak już zostało wspomniane wcześniej, Ustawa o prawach autorskich wymienia 2 rodzaje praw autorskich:

• Prawa majątkowe związane są z ekonomicznym wykorzystaniem utworu. Pozwalają one na czerpanie korzyści finansowych z utworu, na przykład poprzez sprzedaż, wynajem, licencjonowanie czy publiczne wykonywanie. Prawa majątkowe, w przeciwieństwie do praw osobistych, mogą być przedmiotem obrotu, co oznacza, że mogą być sprzedane, wynajęte lub przeniesione na inną osobę
• Prawa osobiste natomiast są nierozerwalnie związane z twórcą i chronią jego osobistą więź z utworem. Obejmują one prawo do bycia uznawanym za autora utworu, prawo do decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności, prawo do integralności utworu (czyli prawo do sprzeciwu wobec jakiejkolwiek zmiany utworu, która mogłaby naruszyć honor lub reputację twórcy) oraz inne uprawnienia. Prawa osobiste są niezbywalne i nieograniczone czasowo.

Jak skutecznie przenieś autorskie prawa majątkowe?

Transfer autorskich praw majątkowych z copywritera na zleceniodawcę może odbyć się na 2 sposoby:

Przeniesienie autorskich praw majątkowych

W tym przypadku copywriter traci prawa majątkowe do utworu na rzecz klienta. Po transferze, copywriterowi pozostają jedynie prawa osobiste. Choć klient może domagać się przeniesienia praw majątkowych, lepszym rozwiązaniem dla copywritera jest udzielenie licencji niewyłącznej na ograniczony czas.

Dodatkowo, w umowie warto precyzyjnie określić pola eksploatacji, czyli sposoby wykorzystania utworu. Pola eksploatacji to kluczowy element umowy, który określa sposoby wykorzystania utworu. Mogą to być działania takie jak publikacja w Internecie, druku czy dystrybucja techniką cyfrową. Dlatego w umowie należy precyzyjnie wskazać te pola, aby uniknąć nieporozumień.

W umowie jasno wskaż, które prawa są przenoszone lub udzielane (np. prawo do kopiowania, rozpowszechniania, publicznego wykonywania, adaptacji). W przypadku przeniesienia praw, dokument powinien wymieniać wszystkie możliwe formy eksploatacji dzieła.

WAŻNE!

Zgodnie z art. 41 ust 4 pr. Aut. „umowa może dotyczyć tylko pól eksploatacji, które są znane w chwili jej zawarcia”. Jednak, zgodnie z opiniami prawników zajmujących się prawem autorskim, dodanie do umowy zapisu o przeniesieniu praw autorskich na obszary eksploatacji, które nie są znane w momencie jej podpisania, nie stanowi naruszenia przepisu art. 41 ust. 4 ustawy o prawie autorskim, pod warunkiem odpowiedniego zabezpieczenia interesów majątkowych twórcy.

Udzielenie licencji

Ta opcja pozwala na zachowanie praw autorskich przez copywritera. Klient otrzymuje jedynie prawo do korzystania z dzieła na określonych warunkach. Licencja może być wyłączna, pozwalając tylko jednemu klientowi na wykorzystanie utworu, lub niewyłączna, gdzie kilku klientów może korzystać z jednego utworu.

W przypadku licencji należy szczegółowo opisać jej zakres, w tym jakie aktywności są dozwolone (np. modyfikacja, wykorzystanie komercyjne, itp.) oraz czy licencja jest ograniczona czasowo czy terytorialnie.

WAŻNE

Podczas gdy umowa z copywriterem o napisanie dzieła może być zawarta w formie ustnej czy poprzez wymianę maili, to, porozumienie o przeniesieniu praw autorskich to umowa, która musi być podpisana w formie pisemnej! Nie wystarczy mail czy skan. Konieczny jest oryginalny podpis stron umowy.

Przeniesienie autorskich praw osobistych – jak to zrobić?

Zgodnie z polskim prawem, autorskie prawa osobiste są niezbywalne, jednak w praktyce do umów z copywriterem dołączana jest klauzula o niewykonywaniu osobistych praw autorskich lub/i odpowiednia klauzula poufności.

Dlatego to, czy wolno się copywriterowi podpisać pod dziełem lub użyć swoich artykułów do swojego portfolio, zależeć będzie od dodatkowych klauzul zawartych w umowie. W przypadku braku takich uregulowań, osobiste prawa autorskie zawsze należą do twórcy.

W umowie z copywriterem warto zawrzeć warunki, na jakich zleceniodawca może korzystać z treści, w tym gdzie i jak materiały mogą być publikowane oraz czy istnieją jakieś ograniczenia dotyczące modyfikacji treści. Warto wskazać czynności, które są zabronione bez dodatkowego porozumienia z autorem, na przykład sublicencjonowanie praw do innych stron, sprzedaż praw do dzieła innym podmiotom, itp.

Można również określić, czy i w jaki sposób autor ma być wymieniony przy każdym użyciu dzieła oraz czy zleceniodawca ma prawo do usunięcia lub zmiany nazwiska autora przy wykorzystaniu dzieła. Możesz też dołączyć klauzule dotyczące ochrony integralności dzieła, czyli ustalić, czy i w jakim zakresie zleceniodawca może dokonywać zmian w treściach bez zgody autora.

Umowa z copywriterem – co powinna zawierać?

#1 Identyfikacja stron umowy

Dane kontaktowe obu stron:

• Imię i nazwisko lub nazwa firmy – Każda strona umowy powinna być jasno zidentyfikowana poprzez podanie pełnego imienia i nazwiska w przypadku osób fizycznych lub pełnej nazwy firmy w przypadku osób prawnych.
• Adres – Podanie pełnego adresu zamieszkania (dla osób fizycznych) lub siedziby firmy (dla osób prawnych), co jest niezbędne do oficjalnej korespondencji oraz ewentualnych działań prawnych.
• NIP/REGON – Numery identyfikacyjne, takie jak NIP dla celów podatkowych oraz REGON dla identyfikacji w rejestrze przedsiębiorstw, które są wymagane do formalnego potwierdzenia statusu prawnego i uprawnień gospodarczych.

W przypadku osób fizycznych może być wymagane potwierdzenie tożsamości za pomocą dokumentu tożsamości, np. dowodu osobistego czy paszportu. Dla osób prawnych, wyciąg z odpowiedniego rejestru (np. Krajowego Rejestru Sądowego), który potwierdza status prawny firmy i uprawnienia osób ją reprezentujących.

#2 Dokładny opis zlecenia

• Rodzaj tekstu – należy jasno zdefiniować, jakiego rodzaju teksty są przedmiotem umowy. Może to być artykuł, opis produktu, post blogowy, content do newslettera, treści SEO, scenariusz do video, itp. Określenie rodzaju tekstu pomoże copywriterowi dostosować styl i strukturę do wymagań specyficznych dla danego formatu.
• Tematyka i zakres prac – w umowie powinny być wymienione konkretne tematy lub obszary, które mają być poruszone w tekstach. Może to obejmować określone branże, produkty, usługi lub inne specyficzne zagadnienia.
• Określenie ilości tekstów, ich przybliżonej długości (np. liczba słów lub znaków), a także częstotliwość dostaw (np. tygodniowo, miesięcznie).
• Informacja o przeznaczeniu tekstów – należy dokładnie określić, gdzie teksty zostaną opublikowane lub wykorzystane. Może to być strona internetowa, blog, materiały reklamowe, media społecznościowe, druki reklamowe, prezentacje itp. W umowie powinien również zostać zawarty opis, jak materiały będą wykorzystywane, np. do generowania ruchu na stronie, edukacji klientów, wsparcia kampanii reklamowej, pozycjonowania marki itp.

#3 Prawa autorskie i licencje 

O tym, w jaki sposób uregulować w umowie te kwestie, przeczytasz w poprzednim akapicie

#4 Wynagrodzenie

• Cena za wykonanie zlecenia – możesz ustalić cenę stałą za całe zlecenie, co jest odpowiednie, gdy zakres pracy jest dobrze zdefiniowany i nie ulegnie zmianie. Alternatywnie, cena może być ustalona na podstawie liczby słów lub znaków w finalnych tekstach. To rozwiązanie jest korzystne, gdy zakres pracy może ulec zmianie lub gdy zlecenie obejmuje różnorodne typy treści.
• Szczegóły kalkulacji – jasno wskaż, jak będzie naliczana płatność (np. cena za 1000 znaków, stawka za słowo), co pomoże uniknąć nieporozumień dotyczących finalnych rozliczeń.
• Warunki płatności – w umowie powinny zostać wskazane konkretne terminy płatności, np. płatność z góry, płatności etapowe lub płatność po zakończeniu zlecenia. Oznacz także akceptowalne formy płatności, takich jak przelew bankowy, płatność online, czy płatność gotówką. W umowie możesz zawrzeć również kary umowne związane z niewywiązaniem się ze zlecenia.

#5 Terminy i sposób realizacji

W umowie dotyczącej realizacji tekstu powinien zostać określony termin rozpoczęcia i zakończenia prac lub przynajmniej oddania dzieła. Uwzględnij także warunki dostarczenia materiałów przez zleceniodawcę. To także dobre miejsce na opisanie procesu akceptacji tekstów, np. ile rund korekt jest wliczonych w cenę.

#6 Poufność

W umowie powinny znaleźć się klauzule dotyczące zachowania w tajemnicy informacji uzyskanych w trakcie realizacji zlecenia oraz okres obowiązywania tajemnicy.

Podsumowanie

Prawo autorskie w internecie chroni różnorodne formy ekspresji twórczej, takie jak teksty, zdjęcia, grafiki, utwory audio i audiowizualne, a także oprogramowanie. W Polsce, kwestie te reguluje Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Aby skutecznie przejąć prawa autorskie do tekstów tworzonych przez copytwritera, upewnij się, że w umowie z copywriterem znajduje się odpowiednia forma przeniesienia praw autorskich