Zapisz się na konferencję Digital Gamechangers - Kraków, 3.10.2024 ograniczona liczba miejsc Zapisuję się

Blog

Artykuł przeczytasz w: 12 min

Innowacyjny model biznesu, czyli model szyty na miarę

Nie ma znaczenia, czy chodzi o markę lokalną, małe czy średnie przedsiębiorstwo. Wszyscy menadżerowie powinni być świadomi, jaki model biznesu tworzy ich firma albo według jakiego modelu chcą rozwinąć swoje przedsiębiorstwo. Dlaczego jest to tak ważne? To model biznesu jest narzędziem, dzięki któremu przedsiębiorstwo może budować przewagę konkurencyjną. Z tego powodu świadomość roli strategii i katalogu elementów modelu biznesu prowadzonej działalności gospodarczej są kluczowe.

Artykuł przeczytasz w: 12 min

SPIS TREŚCI

    Model biznesu dla każdego przedsiębiorstwa

    Od lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku zaczęło narastać zainteresowanie tematem modeli biznesu, zaś nowe przedsięwzięcia w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej stawały się katalizatorem dla kolejnych rozważań. Spoglądając na pojęcie „model” z perspektywy rozważań na temat funkcjonowania przedsiębiorstwa, według Gołębiowskiego i wsp., oznacza ono:

    podstawowe założenia działalności, logikę działania – wzorzec działania określający sposoby postępowania, dobór podstawowych zasobów, zakres i charakter relacji wewnętrznych i zewnętrznych, główne związki przyczynowo-skutkowe pomiędzy składnikami modelu.

    Istnieje wiele definicji, tłumaczących „model biznesu” oraz klasyfikacji, które porządkują rodzaje modeli według różnych kategorii. Warto wspomnieć o Timmersie i jego definicji, który poświęcił interesującą pracę o modelach biznesu dla rynku elektronicznego, w której nie tylko tłumaczy, na czym polega łańcuch wartości w modelu biznesu, ale dostarcza gotowych recept dla przedsiębiorstw: od sklepu internetowego po platformy.

    Model biznesu zatem według Timmersa obejmuje trzy elementy:

    • strukturę produktu czy usługi i przepływy informacji, w tym opisy różnych podmiotów gospodarczych i ich role;
    • opis potencjalnych korzyści dla różnych podmiotów gospodarczych;
    • opis źródeł przychodów.

    Należy zauważyć, że szczególnie prowadzenie biznesu online jest nakierowane na generowanie wartości dla odbiorcy, aspekty finansowe oraz współprace biznesowe, co z kolei – z uwagi na ograniczenia nałożone przez rządy wielu krajów, związane z przeciwdziałaniem rozwoju pandemii COVID-19 – nabiera współcześnie wyjątkowego znaczenia dla gospodarki zarówno w perspektywie globalnej, jak i lokalnej.

    Model biznesu - Timmers

    Innowacyjny model biznesu

    Literatura dostarcza kilkunastu definicji modelu biznesu, jednak rozpatrując zagadnienie także od strony zarządzania innowacjami, przytoczę za Hamelem, że naturalnym jest, iż projektant myśli jedynie o innowacjach produktowych, ale już nie tworzy innowacji w zakresie cen czy kanałów bądź sieci wartości. To od zarządu przedsiębiorstwa zależy wdrożenie wszystkich elementów innowacyjnego modelu biznesu.

    Drugi aspekt, mający istotny wpływ dla innowacji w modelach biznesu, to skala. Hamel wypowiadał się, że wręcz wierzy, iż liczy się skala i zakres oraz że ten rozmiar może być zaletą. Na poparcie swojego przekonania podaje przykład z pomysłem cyber-biznesu i globalnej szkoły, jaką mógłby stworzyć razem z HBS i Cisco:

    „Dzisiaj trzeba myśleć jeszcze szerzej, ponieważ pytanie nie brzmi »Jak wykorzystać moje kluczowe kompetencje?«, ale »Jak spojrzeć na wszystkie kompetencje, które są na świecie i zastanowić się nad możliwościami, łącząc te rzeczy?« Na przykład, jeśli stawiam Harvard Business School razem z Cisco, otrzymam globalną szkołę cyber-biznesu, której żadna organizacja nie mogłaby zrobić sama.”

    Z kolei tradycyjne źródła przychodu same z siebie nie tworzą bogactwa. Hamel także wymienia trzy rodzaje kapitału nieożywionego:

    1) finansowy;

    2) strukturalny;

    3) intelektualny.

    Zaś trzy rodzaje kapitału, które ożywiają tradycyjne źródła, to:

    1) wyobraźnia;

    2) przedsiębiorczość;

    3) kapitał relacji.

    I w tym oto miejscu dotykamy możliwości pojawienia się innowacji. Według Hamela bowiem innowacje pojawiają się na styku spotkań przedsiębiorstw czy organizacji i osób, które wcześniej zdiagnozowały swoje zestawy kompetencji. Nowe rzeczy powstają, kiedy zasoby te zostają połączone.

    Trzy rodzaje kapitału

    Zatem nie chodzi o wprowadzenie jedynie nowego produktu czy technologii, ale konieczna jest koncepcja funkcjonowania całego przedsiębiorstwa, uwzględniająca główne zmienne projektowe, np.:

    • jak przedsiębiorstwo wchodzi na rynek,
    • z jakich kompetencji korzysta,
    • jak łączy swoją sieć wartości,
    • jaka jest jego podstawowa misja,
    • gdzie szuka różnicowania.

    Większość przedsiębiorców po chwili nie postrzega ich jako zmiennych projektowych. Zaczynają je akceptować, jakimi są. Ważne zatem, aby każdy menedżer nie tylko odpowiedział sobie na powyższe pytania, ale także by spisał odpowiedzi i zawsze mógł do nich wrócić. Poza tym stworzenie takiego dokumentu – nawet w mikroprzedsiębiorstwie – jest ogromnie pomocne. Można się podzielić nim w całości lub w wybranym fragmencie z osobą, do której jest delegowany dany wycinek biznesu. Wszak od jego realizacji zależy, czy nakreślony model biznesu będzie właściwie funkcjonował, prowadząc przedsiębiorstwo do osiągania zamierzonego celu.

    Elementy Modelu Biznesowego Canvas

    Z wielu teoretycznych opracowań modelu biznesu wyłaniają się podobne obszary, które budują uniwersalny szablon dla modelu biznesu. Business Model Canvas, czyli klasyfikacja, którą przedstawili i poparli licznymi przykładami Osterwalder i Pigneur, nieustannie zyskuje na popularności w kręgach przedsiębiorców, którzy nie są związani z nauką. We wspomnianej klasyfikacji odnajdujemy dziewięć elementów modelu biznesu, które tworzą cztery obszary działalności przedsiębiorstw, co przedstawia poniższa tabela.

    Tabela 1. Elementy modelu biznesu

    Elementy modelu biznesowego

    Przez 4 lata udzielania wsparcia mentoringowego osobom zamieszkującym okolice dzielnicy Bemowo w Warszawie, dla których organizowałam szkolenia, warsztaty, konsultacje indywidualne w ramach własnej działalności pro bono na rzecz rozwoju przedsiębiorczości kobiet pod skróconą nazwą „Moc Kobiet”, obserwowałam rozwój wielu firm i jestem w stanie potwierdzić, że aby zbudować nowy model biznesu, należy:

    1. Zdefiniować grupy odbiorców (jeśli odbiorcy znacząco różnią się od siebie, powstaną różne grupy).

    2. Wiedzieć, jaką wartość przedsiębiorstwo daje swoim klientom, czyli:

      • jaki problem klienta rozwiązuje lub
      • jaką potrzebę klienta zaspokaja?

    3. Określić, w jaki sposób przedsiębiorstwo dotrze z ofertą do klienta? Przez kanały:

      • komunikacji;
      • dystrybucji;
      • sprzedaży.

    4. Stworzyć relacje z poszczególnymi grupami klientów. Do każdej grupy powinny być indywidualnie dopasowane.

    5. Określić, z jakich źródeł będzie do firmy płynął przychód? Przychód to efekt realizacji zaoferowanej wartości klientowi.
    6. Wiedzieć, jakie są niezbędne aktywa dla przedsiębiorstwa, by móc realizować założoną misję?
    7. Zdefiniować kluczowe działania, które składają się na realizację misji przedsiębiorstwa.
    8. Określić, jakich można pozyskać kluczowych partnerów? Część aktywów może być własnością partnera biznesowego, niektóre działania można zlecić na zewnątrz, by się skupić na tym, co dla przedsiębiorstwa najważniejsze, by nie obniżać energii, by zwiększać własną efektywność.

    Od powyższych elementów zależy z kolei ostatni element modelu, czyli struktura kosztów biznesu. 

    Zakończenie

    Twórcy innowacyjnych modeli biznesu odważnie idą pod prąd, kwestionują przyjęte zasady, schematy myślenia i wbrew wszystkim wprowadzają nowe puzzle do układanki, jak: nowa grupa klientów, nowy kanał sprzedaży czy sposób ustalania cen bądź źródło przychodów. Na koniec chciałabym jednak podkreślić, że:

    „Samo to, żeby model biznesowy był innowacyjny, nie jest celem. Celem jest zaoferowanie unikalnej wartości dla klienta w możliwie najbardziej zyskowny dla firmy sposób, taki, żeby klienci nie mieli motywacji, aby pójść gdzie indziej, żeby dostawcy i partnerzy też zyskiwali na współpracy.

    Ważniejsze jest nie to, aby tworzyć innowację dla innowacji, ale aby poszukiwać sposobu, mechanizmu dla przedsiębiorstwa, dzięki któremu firma zapewni sobie ciągły wzrost. Patrząc z tej perspektywy, pierwszym krokiem do opracowania zyskownego modelu biznesu będzie odpowiedź na pytanie o to, jaką potrzebę zaspokaja oferta.

    Stopka Chrabałowska

    Literatura

    1. Amit, Ch. Zott, Creating Value Through Business Model Innovation, „MIT Sloan Management Review” 53(3)/2012.
    2. Gołębiowski, T. Budzik, M. Lewandowska, M. Witek-Hajduk, Modele biznesu polskich przedsiębiorstw, Oficyna Wydawnicza SGH w Warszawie, 2008.
    3. Hamel, Leading the Revolution, „Harvard Business School Press”, Boston 2000.
    4. Hamel, Leading the Revolution, „Ivey Business Journal”, July-August 2001.
    5. Osterwalder, Y. Pigneur, Tworzenie modeli biznesowych. Podręcznik wizjonera, Wydawnictwo HELION 2012.
    6. Rudolf, Innowacyjne modele biznesowe, „E-mentor” nr 3(40)/2011.
    7. Timmers, Businnes models for electronic markets, „Electronic Markets” nr 2 tom 8/1988.
    8. Zott, R. Amit, L. Massa, The business model: Recent developments and future research, „Journal of Management” 2011.
    Podoba Ci się ten artykuł?
    Oceń:

    Odmień z nami swój
    biznes online

    Postaw przed nami wyzwanie, opowiedz o problemie. My staniemy do walki.