Skalowanie biznesu cz. 1: Na czym polega skalowalność biznesu?

Aby dowiedzieć się, czym w ogóle jest skalowalność biznesu, zacznijmy od przykładu. Załóżmy, że masz jednoosobową firmę i zajmujesz się uczeniem języka elfów, prowadzisz medytacje dla firm, albo jesteś Chief Mindfulness Officer do wynajęcia. Tak, dobrze przeczytałeś, chodzi o to, by produkt/usługa, którą oferujesz, były naprawdę rzadkie i zależały głównie od Twoich umiejętności.

Na początku raczkujesz, ale z czasem masz coraz więcej klientów. W końcu jednak Twój grafik zostaje tak wypełniony, że nie jesteś w stanie przyjąć już ani jednego ucznia/zlecenia/firmy, chyba że przestałbyś spać i jeść. Osiągasz zatem kres. Mógłbyś na przykład zatrudnić pracownika, ale niestety nie znajdujesz nikogo, kto również posługuje się językiem elfów, lub ma pożądany zestaw umiejętności.

A teraz wyobraź sobie tę samą sytuację, ale inną reakcję z Twojej strony. Wcale nie przyjmujesz większej ilości uczniów, gdy język elfów zyskuje na popularności, ale tworzysz wirtualny ebook/odpłatny kurs języka. Poświęcasz na to kilka tygodni pracy, ale produkt jest tak kompletny, że każdy może uczyć się z niego samodzielnie. Alternatywnie – przygotowujesz serię instruktaży jak medytować i składasz je w kurs na Udemy.

I tak właśnie każda kolejna sprzedaż odbywa się bez zaangażowania z Twojej strony i nie jest niczym ograniczana – zależy tylko i wyłącznie od popytu. I tu przechodzimy do sedna: w pierwszym przypadku Twój model biznesu nie był skalowalny, w drugim przypadku już tak. Czy to już skalowalność biznesu w pełnej krasie? Czas dowiedzieć się, czym dokładnie jest skalowanie biznesu i na czym ono tak naprawdę polega.

Skalowalność biznesu – co to znaczy?

Skalowalność (biznesu) oznacza możliwość powiększenia (zwiększenia skali działania) systemu, przedsięwzięcia, firmy. Aby osiągnąć sukces biznes musi mieć bowiem możliwość swobodnego rozrastania się na wielu płaszczyznach. Mówić o skalowaniu można więc dopiero, gdy już u samych podstaw naszego przedsiębiorstwa (czyli na etapie biznesplanu) uznamy skalowalność biznesu za kluczowy element. Jak to zrobić?

Jak przygotować się na skalowanie biznesu już na samym początku działalności? Wystarczy, że zadasz sobie pytanie: czy wraz ze wzrostem mojej firmy mogą pojawić się problemy, np. z lokalem (jest za mały), pracownikami (jest ich za mało)? Może się zdarzyć tak, że dopóki działasz na niewielką skalę wszystko jest dobrze. Kiedy jednak zaczynasz się rozwijać pozorna skalowalność biznesu rozbija się o skały rzeczywistości. Rzeczy się komplikują i nie wyrabiasz na zakrętach. To znaczy, że Twój biznes od początku nie był skalowalny. Dlatego najważniejsze jest, aby już na samym początku uwzględnić w swoim biznesplanie potencjalny rozwój i wpleść w niego skalowanie biznesu.

To jednak nie jest cała prawda. Podobnie jak w życiu, tak i w biznesie jest czas siania i czas zbierania, czas pracy i czas odpoczynku. Pamiętaj, że sama skalowalność biznesu nie jest czynnikiem, który gwarantuje odniesienie sukcesu. Warto też odnotować, że czasem istnieją takie okresy w branży, że ekspansja byłaby dla Ciebie zagrożeniem. I tu dochodzimy do sedna – skalowanie biznesu, jeśli ma przynieść korzyści, musi być świadome i przemyślane. Robienie rzeczy na “hurra!” rzadko kiedy wychodzi na dobre (no chyba że jesteś Królem Julianem i krzyczysz: “Teraz prędko, zanim dotrze do nas, że to bez sensu.” – wtedy wolno).

Na czym polega skalowanie biznesu?

Jak tłumaczą skalowanie biznesu akademicy? Weźmy do ręki jeden z najpopularniejszych na świecie podręczników do nauki mikroekonomii autorstwa Hal R. Varian’a. Możemy w nim przeczytać:

Ile produktu otrzymamy, jeśli zużywamy dwa razy więcej każdego czynnika? Najbardziej prawdopodobnym efektem będzie otrzymanie większej ilości produktu. Nazywane jest to przypadkiem stałych przychodów względem skali (stałych korzyści skali) (…). W ujęciu funkcji produkcji, dwukrotny wzrost nakładu każdego czynnika, daje dwukrotny wzrost produkcji (…). Jeśli powiększamy nakłady T razy, to przypadek stałych przychodów względem skali zakłada, że powinniśmy otrzymać T razy więcej produktu.

W rzeczywistości jednak teoria nie zawsze pokrywa się z praktyką. Teoria stałych korzyści skali nie przekłada się bowiem bezpośrednio na skalowanie biznesu jako całości. To jednak tylko część prawdy. Wyobraź sobie bowiem, że ładujesz na linię produkcyjną dwa razy więcej części składowych i dwukrotnie zwiększasz tempo pracy maszyn. Czy maszyny to obsłużą? Może, ale już ludzie niekoniecznie. Nie zawsze będziesz mieć powierzchnię magazynową i zasoby logistyczne, żeby poradzić sobie z nadwyżką produkcyjną. Niesprzedane towary będą ulegać niszczeniu i tracić wartość.

To trochę jak ta historia z uczniem czarnoksiężnika (przerabianą wielokrotnie z materiału bazowego – poematu Goethego Der Zauberlehrling), który chciał sprawdzić swoją moc pod nieobecność nauczyciela. Zaczarował miotłę tak, żeby nosiła wodę (w innych wersjach, żeby sprzątała). Kiedy miał już wody pod dostatkiem zapomniał zaklęcia, które przerywa proces. W akcie desperacji złapał za topór i przerąbał miotłę na pół. W efekcie otrzymał dwie miotły, które nosiły wodę. i byłby zatopił dom, gdyby nie wrócił mistrz, który przerwał tę niebezpieczną błazenadę w ostatnim momencie.

Jak widzisz, skalowanie biznesu wymaga gruntownej analizy różnych aspektów naszej działalności, stworzenia solidnego planu działania i wyboru odpowiednich narzędzi do skalowania. Wbrew pozorom nie jest to takie hop-siup. Jak przy każdym innym planowaniu biznesowym warto podejść do tematu na chłodno i z głową. Zacznijmy więc od kilku warunków, bez których skalowanie biznesu nie będzie możliwe.

Skalowanie biznesu – wymiary

Tworząc biznesplan, który uwzględni rozwój twojego biznesu należy uwzględnić obszary, w których będzie się on rozrastał. Wśród najważniejszych warto wymienić samą organizację, Klientów i przychody. To najbardziej podstawowe wymiary, w których może się rozszerzać biznes. Jak to wygląda w praktyce?

• Organizacja – gdy rośnie skala Twojego biznesu, rośnie również zespół.
• Klienci – skalując biznes, wchodzisz często w nowe segmenty i na nowe rynki, gdzie możesz spotkać bardziej wymagających nabywców. Musisz więc uwzględnić to w kontekście produktu i obsłudze klienta.
• Przychody – nie mogą one wynikać wyłącznie ze wzrostu liczby użytkowników; powinieneś także zwiększać przychody z klienta. Jak? Na przykład dodając dodatkowe usługi. Jednak za skalowanie biznesu możesz brać się dopiero wtedy, gdy stworzysz produkt/usługę za które ludzie będą płacić.

Skalowalność biznesu – dlaczego warto skalować swój biznes?

Teorię już znasz. Czas na działanie. Metody i narzędzia, które wykorzystasz planując skalowanie biznesu, zależą od branży, w jakiej się obracasz oraz tego, jaki model biznesowy wybrałeś.

Więcej o modelach biznesowych i modelach zarządzania organizacją znajdziesz w artykule: Model biznesowy. Co to jest i jak wypracować własny? oraz Modele zarządzania – jakie znaczenie ma zarządzanie organizacją?.

Celem tworzenia modelu, planu i strategii biznesowej jest jednak zawsze to samo – zwiększyć sprzedaż produktów i usług, a tym samym zwiększyć swój zasięg na rynku. Aby skalować biznes, możesz wykorzystać różne taktyki (budowanie sieci partnerów) i narzędzia (technologia). Dla zobrazowania przeprowadźmy razem krótką wizualizację.

Spójrzmy na konkretny przykład

Masz firmę i świadczysz konkretne usługi – uczysz języka elfów. szukasz nowych klientów. Aby promować swój biznes, możesz drukować ulotki i zatrudniać ludzi do ich roznoszenia. To nie jest zły pomysł – nie siedzisz sam z książką telefoniczna, ani nie pukasz do drzwi w bloku szukając osób chętnych na lekcje. Możesz jednak podejść do tematu w jeszcze bardziej optymalny sposób: wykorzystaj Internet i wykonaj pracę raz. Zamieścić na YouTube’ie film promocyjny, na Facebooku reklamę, a dodatkowo ustaw kampanię Google Ads. Wtedy jako skali używasz zasięgu Internetu. Technologia pracuje za ciebie. Jeśli masz jeszcze trochę gotówki do zainwestowania, to na swojej stronie zamontuj software do automatyzacji marketingu, który zrobi za ciebie wszystkie powtarzalne i schematyczne czynności.

Jak zatem widzisz, w zależności od produktu i branży, możesz wykorzystywać różnego rodzaju skale. Dlaczego warto to robić? Z prostego powodu: skalując swój biznes zwiększasz swoje przychody unikając proporcjonalnego wzrostu kosztów. Dlatego jeśli zastanawiasz się co zrobić, aby Twój biznes stale się rozwijał – umów się na konsultacje strategiczną. Wspólnie opracujemy plan na sukces.