Mowa ciała – tak ważna, tak niedoceniana
Mowa ciała, często zamiennie nazywana komunikacją niewerbalną, to potężna siła, której niektórzy używają podświadomie, a inni inwestują czas w jej naukę i doskonalenie. Używana w odpowiedni sposób może wspomóc budowanie relacji w pracy i poza nią.
Komunikacja jest mechanizmem, przez który rozwijamy stosunki międzyludzkie w każdej strefie życia. Znaczenie nie tylko Twoich słów, ale i gestów, wpływa na to, jak jesteś postrzegany przez otoczenie. Przekaz niewerbalny od werbalnego różni, między innymi, fakt ciągłości. Ciało podczas rozmowy wysyła do odbiorcy sygnały, które pokazują stosunek do wypowiadanych słów oraz budują relację pomiędzy rozmówcami. Komunikacja niewerbalna wspomaga komunikację werbalną wtedy, gdy połączona jest z językiem słów.
Jakie jest znaczenie komunikacji niewerbalnej?
Słyszałeś kiedyś o słynnym podziale komunikatu? Słowa stanowią podczas procesu komunikacji zaledwie 7%, gdy mowa ciała ponad połowę – aż 55%.[1] Pozostała część to parajęzyk. Mowa niewerbalna służy więc przekazywaniu emocji, cech osobowości, intencji, oczekiwań wobec rozmówcy. Pokazuje pozycję społeczną czy nawet poziom samooceny. Natomiast środkiem komunikacji niewerbalnej jest język mówiony. Wszystko to, co przekazujesz rozmówcy słowami.
Wiedząc już, jak często mowa ciała w pracy i w życiu prywatnym odpowiada za komunikację, pora zadać sobie pytanie o jej rolę i znaczenie. Eksperci od komunikacji niewerbalnej wskazują, że pełni ona pięć podstawowych zadań:
- Powtarzanie. Powtarza i często wzmacnia przekaz, który przekazujesz werbalnie.
- Sprzeczność. Mowa ciała może zaprzeczać przesłaniu, które próbujesz przekazać, wskazując w ten sposób słuchaczowi, że być może nie mówisz prawdy.
- Substytucja. Komunikacja niewerbalna może zastąpić komunikat werbalny. Na przykład wyraz twarzy często przekazuje o wiele żywszy komunikat niż słowa.
- Uzupełnianie. Mowa ciała w pracy może uzupełniać przekaz werbalny. Jeśli jako szef, oprócz pochwały poklepiesz pracownika po plecach, to zwiększysz siłę oddziaływania Twojego przekazu.
- Akcentowanie. Komunikacja niewerbalna w pracy może być też wykorzystana do akcentowania lub podkreślania przekazu werbalnego. Na przykład uderzanie w stół może podkreślić wagę Twojej wiadomości.[2]
Formy komunikacji niewerbalnej
Komunikacja niewerbalna to inaczej komunikacja pozasłowna. Można używać jej, a więc wysyłać sygnały, w sposób świadomy lub nieświadomy. O jakich gestach czy mimice warto pamiętać, gdy chcesz zgłębić tajniki mowy ciała?
Ruchy ciała to zachowania niewerbalne, do których zalicza się pozycję tułowia, pozycję głowy oraz gestykulację dłoni, ruchy nóg. Być może zauważyłeś, że ustawienie Twojego ciała różni się podczas rozmowy biznesowej, a spotkania w gronie znajomych. Odsłonięta pozycja korpusu wysyła do odbiorcy sygnał zaufania i otwartości. Skulone ciało może świadczyć o braku pewności siebie czy tchórzostwie.
Najważniejszą linią transmisji emocji jest mimika twarzy i ruchy oczu. Twarz może przekazywać wiele emocji, w środowisku pracy szczególne znaczenie odgrywa uśmiech, grymas, zdziwienie czy wyraz aprobaty. W komunikacji międzyludzkiej sygnały pozawerbalne odgrywają bardzo istotną rolę. Osoba, która komunikuje dobrą nowinę z uśmiechem, z większą pewnością, wywoła radość u kolegów z pracy, niż osoba, która przekaże ją z niezadowoleniem.
Kontakt wzrokowy inicjuje relacje społeczne. To, jak na kogoś patrzysz, lub to, jak ktoś patrzy na Ciebie, może wywoływać pozytywne lub negatywne emocje. Wzrok utrzymywany z rozmówcą świadczy o zaangażowaniu, skupieniu i chęci kontynuowania rozmowy. Unikanie wzroku sugeruje natomiast odrzucenie. Podczas rozmów biznesowych kierujemy wzrok na odbiorcę po to, aby wzbudzić zaufanie i pozytywne emocje.
Dystans fizyczny odgrywa w naszej kulturze bardzo dużą rolę. Niegrzecznym będzie utrzymywanie zbyt bliskiej odległości w kontaktach, w których jesteśmy służbowo. Zbyt daleka odległość od rozmówcy może jednak doprowadzić do uczucia niepotrzebnego dystansu i napięcia. Sposób, w jaki używamy przestrzeni interpersonalnej, powinien być ściśle związany z kontekstem rozmowy, rodzajem relacji, w której jesteśmy z rozmówcą, miejscem czy celem rozmowy.
Chcesz skutecznie komunikować się ze swoimi klientami?
Znaczenie gestów – mała zmiana może odmienić Twój PR
Poznanie form komunikacji niewerbalnej (część z nich została opisana w tym artykule) to zaledwie początek drogi. Sekrety mowy ciała mogą pomóc Ci w budowaniu swojej pozycji i osiąganiu sukcesów w karierze dopiero wtedy, gdy zaczniesz ich używać świadomie.
Doskonalenie mowy ciała oraz zdolność odczytywania jej u innych przyniosą z czasem coraz lepsze efekty. Jak zachować się podczas rozmowy kwalifikacyjnej, negocjacji czy wśród kolegów z pracy? Tego nauczą cię nasze przykłady efektywnej komunikacji niewerbalnej!
Mowa niewerbalna podczas rozmowy kwalifikacyjnej
Zwróć uwagę na fakt, że rozmowa kwalifikacyjna to relatywnie krótkie spotkanie, podczas którego chcesz się zaprezentować w najlepszym świetle, pokazać swoje zalety, mocne strony i zbudować pozytywne emocje. Start do Twojej przyszłej kariery rozpoczyna się często właśnie podczas tego spotkania. Jak zadbać o korzystne pierwsze wrażenie?
Wejdź do pokoju pewnym krokiem, z radosnym wyrazem twarzy, następnie z uśmiechem podaj rękę na powitanie. Podczas trwania rozmowy kontroluj swoją postawę i mimikę twarzy. Wyeliminuj napięcie mięśni, które może sugerować brak opanowania i pewności siebie. Naturalnym sygnałem zainteresowania, wysyłanym do rekrutera, będzie usytuowanie ciała naprzeciw niego oraz lekkie pochylenie. Ręce powinny wspierać słowa poprzez delikatną gestykulację. Wystrzegaj się splatania rąk na piersi czy nerwowego bawienia się długopisem.
Znaczenie gestów podczas negocjacji
W trakcie negocjacji musisz zadbać o to, aby mowa ciała umacniała odbiór Ciebie jako kompetentnej, pewniej siebie, szczerej i godnej zaufania osoby. Zdecydowany uścisk dłoni, pewna, lecz kulturalna pozycja na zajmowanym krześle – to aspekty, które bez słów podkreślą nasz charakter. Pomimo tego, że negocjacje powodują niejednokrotnie duże emocje i nerwy, postarajmy się nie pokazywać ich na twarzy czy poprzez gesty.
Wzrok skierowany na rozmówcę, nogi pewnie oparte na podłodze oraz otwarta pozycja ciała, są zdecydowanie lepiej odbierane i prowadzą do lepszego wyniku rozmowy, niż dynamiczne, pozbawione sensu wymachiwanie rękami, przewracanie oczami czy tupanie pod stołem nogą. Dobrą praktyką będzie też wyważone potakiwanie głową. Sprawy służbowe powinniśmy omawiać w odległości od 1,2 m do 3,6 m od rozmówcy.
Przykłady efektywnej komunikacji niewerbalnej w kontekście strategii komunikacyjnej firmy
Powyższe zasady są uniwersalne i sprawdzą się w każdej sytuacji. Pamiętaj jednak, że mowa ciała to także strategia komunikacji marki – powinna ona być z nią zgodna. Na przykład, jeśli twoja firma chce być postrzegana jako profesjonalna i wiarygodna, istotne jest zachowanie pewności siebie i powagi w mowie ciała. Stałe spojrzenie w oczy rozmówcy, prosta postawa ciała oraz wyraźne gesty mogą przyczynić się do budowania zaufania i szacunku. Podczas prezentacji wykonuj pewne, zdecydowane gesty, unikaj nadmiernych ruchów i mów spokojnym, wyraźnym głosem.
Firmy, które chcą kojarzyć się z innowacją i kreatywnością, mogą wykorzystywać bardziej ekspresyjną mowę ciała. Ta może obejmować gesty rąk, które podkreślają kształty i ruchy, oraz energiczną mimikę twarzy, która podkreśla pasję i zaangażowanie. Jeśli natomiast chcesz, aby twój brand kojarzył się z empatią i bliskością, uśmiechaj się częściej, unikaj zamkniętych pozycji ciała (np. skrzyżowanych ramion) i staraj się być otwarty na gesty komunikacji niewerbalnej ze strony klienta, takie jak uściski czy skinienia głową.
Komunikacja niewerbalna ze współpracownikami
Niezależnie od tego, czy jesteś nowym pracownikiem w firmie, czy pełnisz to samo stanowisko od wielu lat, możesz wzmocnić pozytywny odbiór swojej osoby. Słyszałeś pewnie, że szczerym uśmiechem można skraść serca ludzi. Jeśli chcesz być lubiany i jednocześnie postrzegany jako osoba profesjonalna, zadbaj o to, aby mowa twojego ciała była zgodna z tym, co przekazują wypowiadane przez Ciebie słowa.
Postaraj się, aby Twoja postawa ciała była otwarta, swobodna. Prowadź rozmowy w odpowiedniej, niezbyt dalekiej, odległości od kolegów z pracy. Poprzez uśmiech wyraź pozytywne nastawienie, a dzięki gestykulacji i utrzymywaniu wzroku z rozmówcą – zaangażowanie i chęć nawiązania relacji. Pamiętaj, aby odczytywać jednocześnie mowę ciała innych i uważnie ich słuchać.
Wysłanie takich sygnałów sprawi, że komunikacja wewnętrzna w firmie, a także stosunki w niej ulegną poprawie. Jest to efektem tego, że komunikacja niewerbalna ma duży wpływ na jakość relacji między współpracownikami oraz efektywność pracy w zespole.
Przeczytaj także: Jak zostać liderem? 3 umiejętności, które musisz zmistrzować, aby być prawdziwym przywódcą
Jak poprawić komunikację niewerbalną?
Wpływ mowy ciała na sukces zawodowy jest faktem. Z przykładami, jak ją skutecznie zastosować mogłeś zapoznać się w poprzednim akapicie, co, jednak jeśli komunikacja niewerbalna nie jest Twoją mocną stroną? Dobra wiadomość jest taka, że możesz się jej nauczyć, a także kontrolować.
Na początek musisz pamiętać, że komunikacja niewerbalna to szybko przebiegający proces, który wymaga pełnego skupienia się na aktualnej sytuacji. Jeśli planujesz, co powiesz dalej, sprawdzasz telefon lub myślisz o czymś innym, prawie na pewno przegapisz sygnały niewerbalne i nie do końca zrozumiesz subtelności przekazywanej treści.
Komunikacja niewerbalna w pracy może być też zakłócana przez stres. Im bardziej ty lub twój rozmówca jesteście zestresowani, tym większe prawdopodobieństwo, że błędnie odczytacie mowę ciała. Osoby zestresowane często też wysyłają błędne sygnały. Przed ważnymi negocjacjami, spotkaniami czy rozmową kwalifikacyjną warto więc się odprężyć i zrelaksować. W lepszym odbiorze mowy gestów pomoże ci również stałe rozwijanie swojej świadomości emocjonalnej.
Jak poprawnie odczytywać mowę ciała?
W komunikacji niewerbalnej w pracy liczy się nie tylko to, czy ty nadajesz poprawne sygnały, ale też to czy umiesz je odczytywać. Zastanawiasz się jak to robić właściwie? Oto przykłady efektywnej komunikacji niewerbalnej, które pomogą ci zrozumieć odczytywanie mowy gestów i emocji!
Interpretuj całość komunikacji niewerbalnej
Nie czytaj zbyt wiele w pojedynczym geście lub sygnale niewerbalnym. Weź pod uwagę wszystkie sygnały, które otrzymujesz, od kontaktu wzrokowego po ton głosu i mowę ciała. Zastawów się, czy mowa ciała twojego rozmówcy jest spójna i czy koresponduje z tym co mówi.
Zaufaj instynktowi
Nie lekceważ swoich przeczuć. Jeśli masz wrażenie, że ktoś nie jest szczery lub że coś jest nie tak, być może dostrzegasz rozbieżność między sygnałami werbalnymi i niewerbalnymi.
Jak oceniać sygnały niewerbalne?
- Kontakt wzrokowy – oceń, czy osoba nawiązuje kontakt wzrokowy? Jeśli tak, to czy jest on zbyt intensywny, a może jest go za mało?
- Wyraz twarzy — Zastanów się co wyraża twarz rozmówcy — czy ma charakter maski i jest pozbawiona wyrazu, czy też wyraża emocje i jest pełna zainteresowania?
- Ton głosu – oceń czy głos danej osoby emanuje ciepłem, pewnością siebie i zainteresowaniem, czy też jest napięty i zablokowany?
- Postawa i gesty – zwróć uwagę czy ciało jest zrelaksowane, czy sztywne i nieruchome? Czy ramiona są napięte i uniesione, czy rozluźnione?
- Dotyk – czy jest jakiś kontakt fizyczny? Czy jest to odpowiednie do sytuacji? Czy sprawia to, że czujesz się niekomfortowo?
- Czas i miejsce – czy istnieje łatwy przepływ informacji tam i z powrotem? Czy reakcje niewerbalne pojawiają się zbyt szybko czy zbyt wolno?
- Dźwięki – Czy słyszysz dźwięki wskazujące na zainteresowanie lub troskę ze strony danej osoby?
Świadomie kieruj swoim ciałem i karierą – podsumowanie
Poznałeś już tajniki mowy ciała, które z powodzeniem pomogą Ci podczas interakcji z ludźmi w środowisku pracy. Przeprowadzony wiele lat temu eksperyment udowodnił, że komunikacja niewerbalna jest skuteczniejsza aż o ok. 4,3 razy bardziej od werbalnej. Praca nad gestami ciała pozwoli Ci w przyszłości nawiązywać pozytywne relacje szybciej i skuteczniej. To potężna broń, której warto używać na co dzień!
Źródła:
[1] badania.net/?fbclid=IwAR28ACCte1Mo-zzZNquAKx0aTlKDm6rrREspwnn2sMGCwo_w6_NNvYsd4Gg
[2] Znaczenie skutecznej komunikacji , dr Edward G. Wertheim