Na czym polega zarządzanie strategiczne? Odpowiadamy!

Wśród wielu nowoczesnych zagadnień z tematyki zarządzania i marketingu pojęcie „zarządzanie strategiczne” brzmi nieco archaicznie. Nic bardziej mylnego! Zarządzanie strategiczne w przedsiębiorstwie to element, bez którego nie może ono funkcjonować. To właśnie dzięki niemu firma jest w stanie stale się rozwijać i wyprzedzać konkurencję. Strategia to kompletny plan, bez którego organizacja łatwo może zatonąć w morzu pełnym innych firm.

Jaka powinna być strategia? Jakie są etapy zarządzania strategicznego? Czy zarządzanie strategiczne przynosi organizacji same korzyści? A może model ten ma również wady, o których należy pamiętać? Odpowiedzi na wszystkie pytania znajdziesz poniżej.

Czym jest zarządzanie strategiczne? Istota strategii w zarządzaniu

Istota zarządzania strategicznego tkwi w jego wielowymiarowości i całościowej perspektywie. Bez tego możemy mówić jedynie o pojedynczych planach, a nie całej strategii. Dobra strategia musi być kompleksowa, nastawiona na realizację określonych efektów, umieszczona w czasie, obecna na wszystkich szczeblach zarządzania, motywująca dla pracowników i dostatecznie elastyczna w stosunku do otoczenia.

Czym jest więc zarządzanie strategiczne? Definicja mówi o działaniach zmierzających do zapewnienia przetrwania organizacji w zmiennych warunkach. Zastosowanie odpowiedniej strategii pozwala przedsiębiorstwu przetrwać dzięki przewagom konkurencyjnym i osiągnąć założone cele. Zarządzanie strategiczne może być postrzegane również jako ciągłe podejmowanie decyzji i adaptacja do nie zawsze sprzyjającego otoczenia.

Warto również odróżnić zarządzanie strategiczne od zarządzania operacyjnego, które opiera się na zupełnie innych zasadach. Pierwsze z tych pojęć skupia się na ciągłym rozwoju i poszukiwaniu nowych dróg doskonalenia, poszerzaniu oferty o kolejne produkty czy usługi, a efektem tych działań ma być tworzenie przyszłych rozwiązań. W zarządzaniu operacyjnym natomiast liczy się tu i teraz. Zamiast zakładania długotrwałych planów firma skupia się na rozwiązywaniu bieżących problemów i utrzymywaniu stabilnej sytuacji.

Oba modele na swój sposób realizują cele przedsiębiorstwa, ale dopiero w połączeniu są w stanie skierować jego działanie na właściwie tory w krótszej i dłuższej perspektywie.

Aby nakreślić strategię zarządzania przedsiębiorstwem, należy wiedzieć, w jakim momencie obecnie znajduje się firma, gdzie chciałaby się znaleźć i jak tam dotrzeć. Dlatego też tak ważne są poszczególne etapy zarządzania strategicznego, które szerzej opisujemy poniżej.

Etapy zarządzania strategicznego

Zarządzanie strategiczne nie jest jednorazowym aktem, lecz ciągłym procesem. Proces zarządzania strategicznego składa się z trzech głównych etapów. Oto one!

Planowanie strategii

Na tym etapie cyklu określa się cele strategiczne przedsiębiorstwa. Aby to osiągnąć, konieczna jest analiza obecnego stanu firmy oraz jej przyszłości, na podstawie której menadżerowie będą mogli osiągnąć założone cele. Planowanie strategiczne w przedsiębiorstwie to cykl zbudowany z kilku elementów, takich jak planowanie wstępne, analiza, określenie misji i wizji firmy oraz strategicznych celów i kierunków, stworzenie planu operacyjnego, wprowadzenie w życie strategii i jej kontrola.

Planowanie strategiczne wymaga wykorzystania różnych metod i technik, spośród których warto wymienić analizy SWOT, PESTER czy pozycji konkurencyjnej, systematyczną analizę strategiczną oraz metodę scenariuszy. Są to narzędzia niezbędne do analizy zewnętrznego otoczenia makro- i mikroekonomicznego przedsiębiorstwa oraz sytuacji wewnętrznej w firmie.

Wdrażanie strategii

W tym momencie wdrażamy strategię w życie, co wymaga dostosowania zasobów organizacji do sformułowanych wytycznych. Pamiętajmy jednak, że sztywne trzymanie się planu nie jest dobrym rozwiązaniem, ponieważ rzeczywistość może nas zaskoczyć. W związku z tym bądźmy elastyczni i dopasowujmy się do zmieniających się warunków, odstępując w razie potrzeby od założonego planu. Aby wprowadzić nową strategię, konieczna może być zmiana struktury organizacyjnej, budżetu czy sposobu zarządzania.

Nadzór i kontrola strategii

Oczywiście wprowadzenie samej strategii to nie wszystko. Ważnym procesem jest nadzorowanie zaistniałych zmian i sprawdzanie, czy są spójne z założonym planem. W ten sposób nie tylko możemy poprawić potencjalne błędy, ale również odkryć szanse i ryzyka, które mogą pojawić się w trakcie realizacji celu.

Przeczytaj również: Call to action – co to jest i jak je zaprojektować?

Modele zarządzania strategicznego

Modele zarządzania strategicznego można podzielić na dwie główne grupy:

• modele opierające się na paradygmacie racjonalności strategicznej,
• modele opierające się na paradygmacie zachowań strategicznych.

Zgodnie z założeniami pierwszej grupy, dzięki strategii możliwe jest stateczne zarządzanie firmą i prognozowanie przyszłego otoczenia przedsiębiorstwa. Cały proces wdrażania strategii jest sformalizowany, a wśród modeli z tej grupy wyróżnia się szkołę planowania strategicznego, szkołę ilościową, harwardzką czy pozycjonowania macierzowego.

Modele związane z paradygmatem zachowań strategicznych, takie jak szkoła behawioralna i szkoła ewolucyjna, opierają się na doświadczeniu i sprawdzonych metodach, unikając suchej teorii.

Aby dokładniej pokazać różnice między powyższymi modelami, poniższej przedstawiamy dwie przeciwstawne metody zarządzania strategicznego.

Szkoła ilościowa

Model ten bazuje przede wszystkim na technikach matematycznych, na podstawie których podejmuje się decyzje w przedsiębiorstwie. Najważniejszym kryterium podczas rozwiązywania problemów jest efektywność, a porównanie ze sobą różnych działań musi bazować na wielkościach mierzalnych.

Niestety szkoła ilościowa nie bierze pod uwagę jednego ważnego elementu całej układanki – ludzi. Kierując się samymi liczbami, trudno przewidzieć zachowanie pracowników w niektórych sytuacjach, co w konsekwencji może zmniejszyć efektywność tej metody.

Szkoła behawioralna

Ten model zarządzania jest ściśle związany ze stosunkami międzyludzkimi i samopoczuciem pracowników. Okazuje się bowiem, że mają one większe znaczenie niż rodzaj wykonywanej pracy. Dobre relacje ze współpracownikami i przełożonymi wpływają na większą wydajność w pracy. Pracownicy, którzy czują się ważni i docenieni, pracują wydajniej niż reszta.

Zwolennikiem tego systemu zarządzania był słynny Abraham Maslow – twórca piramidy potrzeb, według której zaspokojenie potrzeb niższego rzędu pozwala przejść do potrzeb wyższego rzędu.

Korzyści i zagrożenia, jakie niesie ze sobą zarządzanie strategiczne

Wiesz już, czym jest zarządzanie strategiczne i jak może wyglądać. Jakie są zatem główne korzyści wynikające z jego zastosowania?

Zgodnie ze słowami Antoine de Saint Exupery’ego: „Cel bez planu jest tylko życzeniem”. Zarządzanie strategiczne pomoże uporządkować etapy prowadzące do osiągnięcia danego celu i zapewni konsekwentne i długofalowe działanie. Tylko takie działanie może przyczynić się w dłuższej perspektywie do sukcesu całej organizacji. Na podstawie strategii łatwiej określić szanse i zagrożenia, które mogą grozić firmie, a także mocne i słabe strony przedsiębiorstwie. To także dobra okazja do uporządkowania wiedzy na temat otoczenia firmy oraz jej konkurencji.

Kolejną zaletą rozwiązania tego typu jest mobilizacja pracowników do zaangażowania. Dzięki stworzeniu konkretnego planu możliwe jest rozdysponowanie zadań pomiędzy poszczególne osoby i zespoły. Na etapie nadzoru i kontroli możemy łatwo rozliczyć pracowników z ich realizacji. Wystarczy zastosować odpowiednie wskaźniki i narzędzia. Strategiczne zarządzanie zasobami ludzkimi to także świetny sposób na zintegrowanie podwładnych, którzy dążą do wspólnego celu.

Z dobrze przygotowanej i wdrożonej strategii można również wyciągnąć wnioski na przyszłość. Wszystkie sukcesy i porażki będą podstawą do przygotowania biznesplanów, wycen, a nawet materiałów promocyjnych. Zdobyta wiedza biznesowa z pewnością przyda się w przyszłości.

Oczywiście korzyści to nie wszystko. Nie zapominajmy, że zarządzanie strategiczne ma również swoje wady. Jedną z największych są spore nakłady czasu i pracy. Czy poniesione koszty się zwrócą? Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, to raczej tak. A jeśli nie?…

Inną bolączką jest silna orientacja na cele ilościowe i problem z szacowaniem celów jakościowych. Chociaż liczby to ważny wskaźnik działania przedsiębiorstwa, warto pamiętać, że nie jedyny. Poziom obsługi klienta czy kwalifikacje pracowników nie zawsze będą tak łatwe do określenia jak wyniki sprzedaży lub liczba użytkowników odwiedzających nasz sklep internetowy.

Wprowadzenie nowej strategii może wiązać się też z większą biurokracją. W końcu wszystkie nowe zadania i procedury muszą zostać spisane i zatwierdzone. Z drugiej jednak strony pozwoli to wprowadzić w organizacji porządek.

Przeczytaj również: 5 korzyści wynikających ze współpracy z firmą outsourcingową w e-commerce

Przekonaj się, jak dużą rolę ma zarządzanie strategiczne w przedsiębiorstwie

Sformułowanie i wdrożenie strategii w organizacji to duże przedsięwzięcie wymagające czasu i poniesienia znacznych kosztów, jednak uporządkowanie struktury firmy, nastawienie na ciągły rozwój i szybka adaptacja do zmiennych warunków otoczenia to korzyści, dla których warto wprowadzić zarządzanie strategiczne w przedsiębiorstwie. W krótkim okresie czasu zalety tego procesu nie będą dla nas aż tak dostrzegalne, jednak w dłuższej perspektywie strategia przyniesie wymierne efekty.

Poznaj istotne koncepcje zarządzania – CZYTAJ!

Nie wiesz, jak się za to zabrać? Chętnie zainspirujemy Cię swoim przykładem podczas bezpłatnej konsultacji strategicznej!