Koncepcje zarządzania, które musisz znać, jeśli zarządzasz firmą lub zespołem

Studiowanie teorii, nawet takiej, która wprost uczy jak prowadzić firmę w kierunku sukcesu i podaje na tacy współczesne koncepcje zarządzania, może się wydawać zbędne. Niejeden coach sukcesu obieca Ci te same efekty w dużo ciekawszym stylu. Jednak analizowanie dokonań dawnych myślicieli pomaga zbudować solidny fundament i uczy jak dostosowywać różne style i pomysły do własnych potrzeb. W końcu – po co wyważać otwarte drzwi, jeśli ktoś już je przed nami otworzył?

Co można nazwać koncepcją zarządzania? Po co się je tworzy?

Koncepcje zarządzania to niejako przepisy, sposoby na prowadzenie przedsiębiorstwa. Uwzględniają jego otoczenie, cele strategiczne i wewnętrzną strukturę. Wybierając jedną z nich, kierownictwo określa, jaki kształt będzie miała dana organizacja, jak będą się po niej poruszać pracownicy i jak będzie się rozwijać struktura tego biznesowego ekosystemu.

Wraz z powstawaniem kolejnych szkół zarządzania – klasycznej, behawioralnej i ilościowej – zmieniały się poglądy na potrzeby pracowników. Ewoluowało również prawo, które miało pomóc regulować stosunki osób zatrudnionych z pracodawcą. Zmianie ulegało też otoczenie biznesowe.

Nic więc dziwnego, że klasyczne koncepcje zarządzania ustąpiły powoli miejsca nowszym, bardziej dopasowanym do współczesnych warunków. Tworzenie kolejnych koncepcji ma za zadanie dopasowanie elastycznych modeli organizacji do potrzeb i wymagań pracowników, przy jednoczesnym zapewnieniu rentowności firmy.

Jakie są klasyczne koncepcje zarządzania i czy nadal są aktualne?

Wiele osób upatruje początków teorii zarządzania już w starożytnym Egipcie. W ich mniemaniu piramidy mają być dowodem na to, że już wtedy istniały modele pozwalające koordynować duże przedsięwzięcia i doprowadzać je do założonego wcześniej celu.

Jednak to dopiero rozkwit industrializmu i powstanie pierwszych fabryk i linii produkcyjnych skłoniły ludzi do opisania teorii organizacji i zarządzania. Oto jak wyglądały w tamtych czasach innowacyjne i „nowoczesne” koncepcje zarządzania przedsiębiorstwem.

Szkoła klasyczna

W ujęciu szkoły klasycznej zarządzanie miało na celu maksymalne wykorzystanie czasu pracy oraz odpowiednie dostosowanie zadań do możliwości pracowników. Koncepcja ta zakładała, że sama organizacja jest statyczna, i powinna dążyć do stworzenia stabilnej, hierarchicznej struktury.

Kierownik jest osobą przekazującą polecenia osobom na niższych szczeblach. Z kolei pracownicy są z natury mało ambitni i wolą wykonywać polecenia i być kierowani przez innych. Jak łatwo się domyślić, współczesne teorie zarządzania mają niewiele wspólnego z tym założeniem.

Szkoła behawioralna

Szkoła stosunków międzyludzkich postrzega organizację jako układ zamknięty, który kieruje działania do wewnątrz. W tym ujęciu kierownik jest nieformalnym liderem, a pracownicy są osobnymi jednostkami, które poprzez pracę realizują potrzeby niematerialne.

Jednak jako członkowie organizacji, pracownicy nie są już postrzegani indywidualnie, ponieważ ich praca jest wysiłkiem zbiorowym. Współistnieją w systemie naczyń połączonych. Różne współczesne koncepcje zarządzania organizacją czerpią z tej teorii, jednak nie jest ona stosowana w swoim oryginalnym kształcie.

Polecamy także: Na czym polega zarządzanie strategiczne? Odpowiadamy!

Szkoła ilościowa

Wraz z globalizacją gospodarki pojawiła się potrzeba szerszego spojrzenia na organizacje. Po radosnym wybuchu humanistycznych wartości szkoły behawioralnej – nastąpił taktyczny odwrót w kierunku matematyki. Szkoła ilościowa skupiała się na opracowaniu modeli matematycznych, mających na celu wspomaganie rozwiązywania problemów i zwiększania konkurencyjności przedsiębiorstwa. Niestety metoda ta nie brała pod uwagę zachowań pracowników.

Dodatkowym elementem, który przyciągnął uwagę badaczy tamtych czasów była zmiana. Ten czynnik, który dotykał nieuchronnie każdego przedsiębiorstwa, stał się także ważnym elementem rodzących się koncepcji zarządzania. Najważniejszym osiągnięciem szkoły ilościowej jest stworzenie zarządzania operacyjnego, którego celem jest wspomaganie firmy w efektywnym wytwarzaniu produktów i usług.

Nowoczesne koncepcje zarządzania. Jak mogą pomóc Ci w prowadzeniu firmy?

Dzisiejsze zasady prowadzenia biznesu opierają się na przeróżnych założeniach i uwzględniają różne czynniki. Koncepcje zarządzania logistycznego wymieniają najczęściej takie metody jak: reengineering, benchmarking, outsourcing czy learning organization. Skupiają się one na wnętrzu bądź zewnętrzu firmy.

I tak na przykład reengineering dąży do doskonalenia procesów wewnętrznych w firmie, a benchmarking do doskonałości poprzez porównywanie rozwiązań w jednej organizacji z rozwiązaniami z innych – oczywiście tych, które mają najlepsze wyniki.

To tylko dwa przykłady na to, jak wyglądają współczesne, nowoczesne koncepcje zarządzania organizacją. Jednak te wymienione obecne są na rynku od dłuższego czasu. Wśród nich na szczególną uwagę zasługuje Lean Management.

Lean Management

W telegraficznym skrócie: koncepcja ta polega na tym, aby jak najbardziej odchudzać procesy i jak najmniej komplikować wszystko, co się dzieje w organizacji, a przy okazji utrzymać najwyższe możliwe standardy produkcji zarówno w kategoriach jakości jak i czasu. Lean Management stosuje podejście ilościowe (poprzez obserwacje procesów i przepływów pozwala unikać błędów i marnotrawstwa tak, aby maksymalnie wykorzystać możliwości).

Słychać w nim również echa klasycznych koncepcji zarządzania, które miały na celu maksymalne wykorzystanie czasu pracy. Lean Management korzysta także z dokonań szkoły behawioralnej, ponieważ stawia bardzo mocno na komunikację i kooperację, która wstawia czynnik ludzki do całego procesu zarządzania. W duchu Lean Management wszyscy uczestnicy procesu powinni uzyskiwać określone korzyści.

Idea ta ma wiele zalet. Wyprzedza różne dzisiejsze koncepcje zarządzania logistycznego pod tym względem, że jego skuteczność została wielokrotnie udowodniona. Opiera się na prostych zasadach i metodach, które łatwo jest wdrożyć w przedsiębiorstwie. Przynosi również bardzo szybko widoczną poprawę wielu parametrów. Jest szczególnie skuteczny firmach produkcyjnych i takich, które opierają się w dużej mierze na procesach.

Polecamy także: Jak Lean Management sprawdza się w e-commerce?

Turkusowe zarządzanie

Współczesne koncepcje zarządzania organizacją muszą dostosować się do obecnego rynku pracy i pracowników. Dużą część siły roboczej stanowią obecnie milenialsi i przedstawiciele pokolenia płatków śniegu. To już nie jest armia ludzi z czasów baby boom, którzy zostali wychowani w zupełnie innych realiach imindsecie. Młodzi pracownicy mają zupełnie inny system wartości i sposób postrzegania pracy zarobkowej.

Określenie Turkusowa w nazwie tej koncepcji odnosi się do organizacji na bardzo wysokim poziomie rozwoju, czyli takiej, która patrzy na wszystkich członków jak jeden organizm, który łączą wspólne cechy i ogromne zaufanie. Naczelnym celem takiej firmy nie jest generowanie zysku, a dawanie satysfakcji pracownikom oraz klientom.

Turkusowe firmy nie stawiają na strukturę hierarchiczną, kontrole, raporty i mikro-management. Stoją one w kompletnej opozycji do tych opisanych w klasycznej szkole zarządzania. Zakładają, że ludzie nie są bezwolni i mało ambitni. Wręcz przeciwnie – w tej koncepcji każdy chce wykonywać swoje zadania i dąży w tym do doskonałości. Pracownicy robią to co potrafią i lubią, dzięki czemu mają dodatkową motywację do wykonywania zadań i chętnie biorą za nie odpowiedzialność. Turkusowe zarządzanie zakłada również jawność płac i zadań. To nie kierownictwo decyduje o pensjach, ale pracownicy lub zespoły.

Takie koncepcje zarządzania przyjmują się szczególnie dobrze w firmach, gdzie zatrudniony jest bardzo młody zespół, który ma bardzo elastyczne poglądy i podejście do pracy. Ta sprawdzi się w przypadku osób, które wybierają swoją pracę powodowane chęcią samorealizacji, a nie z nastawieniem, tylko i wyłącznie na zarobki. Wiele startupów oraz firm technologicznych dąży do uzyskania turkusowego statusu.

Koncepcja systemu idealnego G. Nadlera

W tym typie zarządzania, zamiast modyfikować istniejącą już organizację, modelowanie zaczyna się od zaprojektowania idealnej organizacji – idealnej wizji firmy. Na początku procesu popuszcza się wodze fantazji i – przy założeniu, że koszty dostarczenia produktu czy wykonania usługi wynoszą zero – tworzy się model idealnego przedsiębiorstwa. Dopiero potem, patrząc na kształt tego modelu, projektuje się model zarządzania, który pozwoli jak najbardziej zbliżyć się do powstałej wizji. Przeprojektowanie i proponowanie różnych opcji zarządzania pozwala zbliżyć się do optymalnego rozwiązania.

W telegraficznym skrócie – ta koncepcja zarządzania, na przykładzie firmy idealnej, tworzy bardziej realny, działający model organizacji. Ogromną zaletą idei systemu idealnego jest to, że jest ona stabilna. Tworzy nowy system zarządzania od zera, dzięki czemu zmiana jednego, czy drugiego procesu nie będzie wpływała mocno na inne jego elementy i obniżała ich skuteczności. Wyzwaniem podczas stosowania tej metody jest to, że wymaga ona bardzo dobrego podejścia strategicznego i dobrych umiejętności planowania. Stworzenie idealnej wizji jest często efektem bardzo intensywnej pracy wielu osób.

Sama w sobie koncepcja Nadlera nie jest często stosowana jako całościowy i jedyny model zarządzania w firmie, ale sprawdza się doskonale przy wprowadzaniu produktów lub usług na rynek – czyli jako część całego systemu zarządzania przedsiębiorstwem.

Wybierz mądrze te koncepcje zarządzania, które chcesz wdrożyć

Koncepcje zarządzania istnieją jako gotowe przepisy na to, jak prowadzić firmę. Ewoluują one razem z rynkiem. Każdy przedsiębiorca ma możliwość wyboru własnego modelu zarządzania. Podczas decydowania o kształcie zarządzania w organizacji ważne jest to, aby dobrać go zarówno do samej firmy, jej produktów, usług jak i osób, które tworzą osób, które ją tworzą.

Czasy, kiedy pracownik był tylko wytwórcą produktu lub usługi dawno odeszły do historii. Dzisiaj koncepcje powinny gwarantować pracownikom możliwość samorealizacji i komfortowe warunki do wykonywania określonych zadań. Dobrze wybrany model zarządzania pozwala budować organizację, która jest silna właśnie dzięki ludziom i z ich pomocą przetrwa nawet największe sztormy.